شهر هوشمند (به
انگلیسی: (Smart City) به
شهری گفته می‌شود که بر اساس آخرین نظریه‌های تکامل یافته مدیریت شهری بر پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات، داری شش معیار اصلی ذیل باشد
:
- حکمروایی هوشمند (Smart Governance)
- شهروند هوشمند (Smart Citizen)
- محیط زندگی (Smart Environment) و محل زندگی (Smart Home) هوشمند
- اقتصاد هوشمند (Smart Economy)
- حمل و نقل هوشمند (Smart Mobility)
- انرژی هوشمند (Smart Energy)
شهر هوشمند چارچوبی است که عمدتاً از فناوری اطلاعات و ارتباطات
(ICT) برای توسعه، گسترش و ترویج شیوه‌های توسعه پایدار و با هدف رفع چالش‌های رو به رشد شهرنشینی، ایجاد شده است. بخش بزرگی از این چارچوب، اساساً یک شبکه هوشمند از اشیاء متصل و ماشین‌هایی است که اطلاعات را با استفاده از فناوری بی‌سیم و رایانش ابری انتقال می‌دهند. برنامه‌های
IoT مبتنی بر رایانش ابری، اطلاعات را در لحظه دریافت، تجزیه و تحلیل و مدیریت می‌کنند تا به شهرداری‌ها، شرکت‌ها و شهروندان کمک کنند که برای بهبود کیفیت زندگی خود تصمیمات بهتری بگیرند
.
ایده شهر هوشمند، ادغام فناوری اطلاعات و ارتباطات
(ICT) و دستگاه‌های مختلف متصل به شبکه (اینترنت اشیاء) یا
(IoT) است، برای بهینه‌سازی بهره‌وری از خدمات و کاربری‌های شهری و اتصال آن به شهروندان است. تکنولوژی شهر هوشمند اجازه می‌دهد تا مقامات یک شهر با جامعه و زیرساخت‌های شهری و نظارت بر آنچه اتفاق می‌افتد و آنچه در حال تحول است، تعامل مستقیم پیدا کنند
.
شهر هوشمند، شهرهایی که برمبنای صفر و یک و یا به تعبیری فناوری اطلاعات ساخته می شوند و همه چیز در آن ها کاملا مجازی و هوشمند اداره می شود؛ از دولت و شهروندان گرفته تا حمل و نقل و انرژی و محیط زندگی
!
چرا به شهرهای هوشمند نیاز داریم؟ شهرنشینی پدیده‌ای بدون پایان می‌باشد. امروزه 54% از مردم جهان در شهرهای مختلف زندگی می‌کنند که انتظار می‌رود تا سال 2050 به 66% برسد. در مجموع با رشد کلی جمعیت، شهرنشینی در عرض سه دهه آینده، 2.5 میلیارد نفر دیگر را به شهرها اضافه خواهد کرد. پایداری زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی از نکات بسیار ضروری جهت هماهنگی با این گسترش سریع جمعیت و تأمین منابع مالی شهرها، می‌باشد
.
مزیت و ضرورت ایجاد شهر هوشمند
شهر هوشمند مزیت‌های بسیار زیادی دارد. که در زیر به برخی از کاربردهای ایجاد شهر هوشمند در نقاط مختلف اشاره می‌کنیم
• کاهش مصرف منابع، به خصوص آب و انرژی و در نهایت کمک به کاهش انتشار دی اکسید کربن
• بهبود استفاده از ظرفیت زیر ساخت‌های موجود، و در نهایت بهبود شرایط و کیفیت زندگی مردم و کاهش نیاز به زیر ساخت‌های سنتی
• تقویت رقابت تجاری شهر و ایجاد فرصت‌ها ی تجاری بیشتر توسط تجارت الکترونیک
• فراهم آوردن خدمات اینترنت با کیفیت و سرعت بالا برای شهروندان
• فراهم آوردن کانال‌های آموزشی متفاوت و محیط آموزشی مادام العمر
• بهبود کیفیت زندگی مردم و ارائه خدمات یک مرحله ای به شهروندان
• ارتباط بهتر سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف شهری
• افزایش مشارکت مردم در اداره شهر، صرفه جویی در وقت و هزینه شهروندان
• کاهش سفرهای درون و بین شهری، کاهش آلودگی صوتی و هوایی و کاهش مصرف سوخت
بخشهای اصلی یک شهر هوشمند :
روشنایی هوشمند: کنترل و یکپارچه کردن روشنایی شهری، سنسورها و محرک‌ها با استفاده از فناوری اینترنت اشیا
IOT به منظور بهینه سازی مصرف انرژی و رشد امنیت در شهرها
پارکینگ هوشمند: مجموعه‌ای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مبتنی بر اینترنت اشیا، جهت مدیریت هوشمند تعداد خودروهای موجود در پارکینگ، افزایش ضریب امنیت خودروها در لحظه تردد، ورود- خروج و توقف، کاهش میزان پرسنل درگیر و افزایش میزان ایمنی و دریافت هزینه‌ها بصورت خودکار و یا دستی
کشاورزی هوشمند: بهینه سازی فرآیندها و استفاده مؤثر از منابع آبی و بهره‌برداری کارا از زمین، فضای سبز و پارک‌ها با استفاده از سنسورهای مختلف پایش وضعیت خاک و با بکار گیری تکنولوژی اینترنت اشیا
مدیریت هوشمند ضایعات: نظارت، جمع آوری، انتقال، پردازش، بازیابی و دفع زباله با استفاده از بسترهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و با فناوری اینترنت اشیا و یا به زبانی دیگر مدیریت هوشمند جریان زباله از مبدأ به محل دفع
ساختمان هوشمند: خانه هوشمند محلی است که از دستگاه‌های متصل به هم و اینترنت، برای کنترل از راه دور و مدیریت لوازم و سیستم‌های هوشمندی هم چون روشنایی، امنیت و... استفاده می‌کند.